Bejn l-aħħar snin tal-1920s u l-bidu tal-1930s, il-knisja u l-Partit Kostituzzjonali għaddew minn ġlieda politico-reliġjuża. Is-sitwazzjoni ma kienetx waħda faċli, tant li wara bosta battibekki, l-isqof Gonzi u l-Arċisqof Caruana…
Bħal-lum 25 t’Ottubru tal-1979, Malta intlaqtet minn waħda mill-agħar maltempati fl-istorja. Bejn it-3pm u s-7pm, l-Uffiċċju Meteoroloġiku ta’ Ħal Luqa kejjel 68.2 mm ta’ xita. Din il-maltempata kienet il-kawża ta’…
Bħal-lum 18 ta’ Ottubru tal-1583, erba’ galeri Musulmani minn Biżerta fl-Afrika ta’ Fuq kienu waslu għall-għarrieda f’Għawdex u mingħajr ebda oppożizzjoni daħlu fil-gżira u ħadu magħhom għadd ta’ persuni, flus…
Around 800 manuscripts dating from 1786 to the end of the 19th century, covering the works of 16 architects, were donated to the National Archives. Perit André Zammit had discovered…
Fis-sena 1798, propju bħal-lum 14 ta’ Lulju, l-amministrazzjoni Franċiża f’Malta kienet fakkret Jum Bastilja. Saru diversi ċelebrazzjonijiet iżda l-qofol tagħhom kienu saru fi Pjazza San Ġorġ quddiem il-Palazz tal-Belt Valletta.…
Illum huwa 𝕁𝕦𝕞 𝕝-𝔼𝕨𝕣𝕠𝕡𝕒. Jum li jgħaqqad lill-Ewropa kollha u li fih niċċelebraw il-paċi u l-għaqda fl-Ewropa. Hija data importanti gaħliex timmarka l-anniversarju tad-dikjarazzjoni storika Schuman, li hija meqjusa bħala…
Bħal-lum 21 t’April tal-1909, ir-Re Dwardu VII tal-Ingilterra kien beda s-sitt żjara tiegħu f’Malta. Din kienet it-tielet żjara bħala Re. Ir-Re kien akkumpanjat mir-Reġina Alexandra, binthom il-Prinċipessa Victoria u oħt…
“10 t’April; ġurnata sewda għal raħalna. Bħal-lum 80 sena (fl-1942) iġġarfet kompletament l-ewwel Knisja Parrokkjali ta’ San Ġużepp tal-Kalkara matul it-Tieni Gwerra Dinjija.” Hekk kiteb is-Sindku tal-Kalkara Wayne Aquilina fuq…
Fis-7 t’April tal-1965, il-Prim Ministru Malti Dott. Giorgio Borg Olivier kien ħabbar fil-Parlament ta’ Malta li pajjiżna kien sar it-18-il membru tal-Kunsill tal-Ewropa. It-talba Maltija kienet appoġġjata mill-Italja u r-Renju…
Kien bħal-lum 6 t’April tal-1818, meta Papa Piju VII ħatar lil Fabrizio Sceberras Testaferrata bħala Kardinal. Huwa kien diġa’ serva fis-Santa Sede u fis-servizz diplomatiku tal-Vatikan. Kien anke ilu nnominat…
“Aħna miġburin hawn illejla biex nifirħu flimkien u niċċelebraw it-tmiem tal-bażi militari Ingliża. Miġburin hawn illejla biex fuq kollox naħilfu li qatt iżjed ma jkun hawn bażi militari barranija f’artna…
Kien bħal-lum id-29 ta’ Marzu tal-1999, meta l-Kamra tad-Deputati eleġġiet lill-Professur Guido de marco bħala President ta’ Malta bi 33 vot favur u 29 vot kontra. L-Opożizzjoni fl-istess seduta kienet…
Kien bħal-lum 21 ta’ Marzu tal-1174, meta mietet f’Għawdex it-tfajla Għarbija Majmuna, bint Ħassan is-Susi, iben Ali il-Hadli minn Gabes ta’ Sousa. Dan jidher minn ġebla tal-qabar li kienet instabet…
Fil-11 ta’ Marzu tal-1923, f’Ħaż-Żabbar twieldet Agatha Barbara li ħadmet mal-Air Precautions fit-Tieni Gwerra Dinjija u mbagħad bħala għalliema. Fl-1946 daħlet attivament fil-politika u fl-elezzjoni tal-1947 saret l-ewwel mara eletta…
Ilbieraħ, 9 ta’ Marzu 2022 kien l-aktar jum kiesaħ għal Marzu tas-Sena 2022 meta l-massima laħqet biss it-12°C għall-ħabta tas-1.20p.m. Dan ifisser li t-temperatura massima tal-bieraħ kienet madwar 5°C anqas…
Fl-10 ta’ Marzu tal-1879, fil-laqgħa tal-Kunsill tal-Gvern, il-Gvern ressaq riżoluzzjoni biex jikseb il-flus meħtieġa biex jieħdu d-drenaġġ sal-Belt Valletta. Iżda, il-Membri Eletti kienu vvutaw kontra. L-Ordinanza dwar l-estensjoni tad-drenaġġ reġgħet…
Il-Prinċipessa Louise; Dukessa ta’ Argyll kienet tinsab Malta meta fit-8 ta’ Marzu tal-1888, waqgħet minn fuq iż-żiemel tagħha waqt li kienet qed iddur mal-korsa tal-Marsa. Il-ġurnali li kienu joħorġu bl-Ingliż…
Lura fis-sena 1897, il-politiku Malti Sigismondo Savona bagħat telegramma lir-Re tal-Griegi fejn wrieh solidarjetà fil-gwerra li kien qed jagħmel. Savona kien qallu li anke l-Maltin kienu qed jaspiraw għall-awtonomija. Biex…
Il-Kapitlu tal-Kolleġġjata ta’ San Pawl Nawfragu u I-Għaqda tal-Pawlini tal-Belt Valletta iħabbru li nhar il-Ħamis 10 ta’ Frar, ser issir attività bil-vara ta’ San Pawl, li tgħalaq il-Festa 2022. L-attività…
Minn nhar it-Tnejn 7 ta’ Frar 2022 se jitneħħa l-obbligu li jkun ippreżentat iċ-ċertifikat tal-vaċċin sabiex wieħed jaċċessa r-ristoranti, snack bars u każini. Dan filwaqt li mill-14 ta’ Frar 2022…
Bħal-lum 25 ta’ Jannar tal-1998, partijiet minn Ħ’ Attard kienu nksew bis-silġ li mhux soltu jinżel fil-gżejjer Maltin. Dan kien ġara fi sfond ta’ maltemp qawwi. Kien ikkawżat minn arja…
Kien it-3 ta’ Jannar tal-1699, meta mieta f’Malta l-pittur famuż Mattia Preti li kien wasal f’pajjiżna fl-1661. Preti kien ħadem l-affreski famużi tal-Kon-Katidral ta’ San Ġwann fil-Belt Valletta. Huwa ndifen…
Bħal-lum 8 ta’ Novembru tħabbru l-għadd ta’ mwiet minħabba l-gwerra bejn April tal-1941 u Mejju tal-1946. B’kollox kienu mietu 1,493 persuna. Kienu ndarbu 3,769. Ir-rapport qal li 1,658 persuna nqalgħet…
Fid-29 t’ottubru tal-1816, il-Gvernatur Sir Thomas Maitland kien qal li kien qed isir abbuż mill-privileġġ tas-Santwarju. Taħt dan il-privileġġ, kriminal kien ikun protett jekk jidħol fi Knisja. Fi Proklama, Maitland…
Fit-30 ta’ Settembru tal-1854, Francesco Crispi, wieħed mill-personalitajiet ewlenin fil-ġlieda għall-Unifikazzjoni tal-Italja li kienu ġew joqogħdu Malta, telaq lura lejn l-Italja. Huwa kellu l-kariga ta’ Segretarju tal-Gwerra fil-Gvern iffurmat f’Palermo…
Fis-27 ta’ Settembru tal-1903 fuq għolja qrib is-Siġġiewi kien ittella’ s-Salib Laferla, magħruf aħjar bħala s-Salib tal-Għolja. Dan is-Salib oriġinarjament kien jagħmel parti mill-Via Crucis iżda mbagħad ittella’ biex ifakkar…
Fit-23 ta’ Settembru tal-1555, il-gżejjer Maltin kienu ntlaqtu minn maltempata qawwija ħafna. Il-Gran Mastru Jean Parisot de Vallette ordna li x-xwieni tal-Ordni jinħarġu barra l-port sabiex ma jitfarrkux. Hekk kif…
Kien is-16 ta’ Settembru tal-1864 meta Papa Piju IX ħareġ il-bolla Singularis Amore li biha kien waqqaf f’Għawdex djoċesi separata minn dik ta’ Malta. L-Ewwel isqof kien Monsinjur Franġisku Buttiġiei…
It-tim ta’ Malta llejla rebaħ lil Ċipru bi skor finali ta’ 3 b’xejn. Dan hekk kif it-tim Malta ta logħba tajba mmens fil-FIFA World Cup European Qaulifier, illum 1 ta’…
Bħal-lum 23 t’Awwissu tal-1810, kien wasal Malta Lucien Bonaparte, ħu Napuljun Bonaparte. Huwa ġie fuq frejgata Ingliża minn Ruma. Kien mar hemmhekk wara li ħarab u fejn kien milqugħ mill-Papa…
Fis-16 t’Awwissu tal-1849 kienu bdew l-ewwel elezzjonijiet għall-Kunsill tal-Gvern. L-Elezzjonijiet damu sejrin sebat ijiem. Il-Maġġoranza ta’ dawk li kienu intitolati għall-vot, li ma kinux ħafna, marru jivvutaw. Fost dawk li…
Kien it-13 t’Awwissu tal-1695 meta kien tlesta l-arloġġ tax-xemx li hemm mal-bini tal-Università l-Qadima fil-Belt Valletta. Dan l-arloġġ għandu wkoll motto li jgħid: “Jasal iż-żmien meta l-ħin jieqaf u mbagħad…
Ilbieraħ l-1 ta’Awwissu 2021 ġie nawgurat il-proġett tad-dekorazzjoni tal-koppla tal-Knisja Kolleggjata ta’ San Lawrenz fil-Birgu. Il-pittura hija maqsuma f’żewġ partijiet prinċipali fejn għandek il-parti sagra li fiha naraw il-Madonna mal-qaddisin…
Illejla logħba importanti għal-futbol internazzjonali tista’ tgħid, għaliex għalkemm din hija l-Euro Cup, meta jialgħbu l-Ingliżi u t-Taljani tinħoloq stennija kbira, mhux inqas f’Malta. Spiss nisimgħu kummenti li ‘aħna lagħqin…
Kien propju bħal-lum 7 ta’ Lulju tal-1797, meta l-Imperatur Pawlu L-Ewwel tar-Russja, inħatar bħala protettur tal-Ordni ta’ San Ġwann u għalhekk, kien fit-tmun ta’ pajjiżna. L-Imperatur kien inħatar ukoll bħala…
“Niftakar żmien meta l-ħajja kienet ħafna inqas mgħaġġla, meta s-sjuf kienu isbaħ, meta mal-5:30pm it-tfal kollha joħorġu jilagħbu barra fit-triq u qabel l-10pm ħadd ma jidħol lura ħlief biex nieklu…
Fil-25 ta’ Ġunju tal-1905, il-Professur Sir Temistokle Zammit sab li l-mikrobu tad-deni rqiq, il-micrococcus melitensis, kien jinsab fil-ħalib tal-mogħża. L-esperimenti u t-tiftix tiegħu saru f’laboratorju fil-bini magħruf bħala Castellania fil-Belt…
Kontu tafu li bħal-lum 24 ta’ Ġunju tal-1844, ir-Re Ferdinandu ta’ Napli wasal f’Malta fl-eqqel tal-ġlieda għall-Unifikazzjoni tal-Italja. Dik il-ħabta, f’Malta kienu ġew rifuġjati prominenti Taljani u eżiljati oħra li…
Bħal-lum 17 ta’ Ġunju tal-1798, il-Gran Mastru Ferdinand Hompesch telaq minn Malta. B’hekk, intemmet il-ħakma tal-Ordni ta’ San Ġwann minn Malta. Hompesch kien salpa lejn Trieste u tħalla jieħu miegħu…
Kien propju bħal-lum 9 ta’ Ġunju tal-1997, meta ajruplan Boeing tal-linja Air Malta nħataf minn żewġ pirati tal-ajru ftit biss wara li telaq minn Ħal Luqa. it-tijira kienet lejn Istanbul…
Attivitajiet organizzati mill-Parlament ta’ Malta u mill-Kumitat Festi Nazzjonali fi ħdan Festivals Malta biex ifakkru l-ġrajjiet tas-Sette Giugno 1919 għal din is-sena: Il-Ġimgħa, 4 ta’ Ġunju 2021 Ċerimonja ta’…
Filmat li ttella’ minn Malta Audio Visual Memories bi kwalità tajba mmens, juri intervista ma’ diversi żgħażagħ Maltin minn preżentatur tal-istazzjon Malta, dak iż-żmien MTV dwar il-futur li dawn għażlu. Fil-fatt,…
Kien it-2 ta’ Ġunju tal-1961, meta Malta kellha l-ewwel karta ta’ 5 Sterlina Ngliża. Dawn kienu stampati minn Bradbury, Wilkonson and Co. tar-Renju Unit. Il-kulur tagħhom kien blu li jganġi…
Bħal-lum 31 ta’ Mejju tal-1937, fl-Imqabba kienet splodiet il-kamra tan-nar ta’ Santa Marija fil-limiti ta’ Ħal Farruġ. Kienu mietu Lippu Abdilla ta’ 38 sena li kellu ħamest itfal minn Ħaż-Żebbuġ,…
Ħadd ħlief Nicolò Isouard. Twieled f’Ħaż-Żebbuġ fit-30 ta’ Mejju tal-1775. Mar jistudja fl-Akkademja Militari Institution Bernard f’Pariġi iżda minħabba r-Rivoluzzjoni Franċiża kellu jerġa’ jirritorna lejn Malta. Minn hemm kompla jistudja…
Din is-sena, 2021, għall-Belt Senglea hija sena speċjali għaliex timmarka l-ewwel ċentinarju mill-inkurunazzjoni solenni tal-istatwa ta’ Marija Bambina. Ix-xbieha ta’ Marija Bambina ilha fil-parroċċa tal-Isla sa mis-sena 1618, u dejjem…
On 28 March 1566 Grand Master de Valette has laid the foundation stone of a new city of Valletta. A recent book “Humillima Civitas Vallettae” has revealed new facts about…
Waqt l-aħħar provi tat-tielet att tal-opra La Vergine del Castello fit-Teatru Rjal fil-Belt Valletta, kien intlemaħ xi nar bejn il-kwinti. Dan ġara fl-1873. Wara ftit ħin, in-nar ħakem it-Teatru u…
Thanks to the increasing interest from the public, the Ħal Saflieni Hypogeum skulls will remain displayed at the National Museum of Archaeology in Valletta until the end of October. The…
Fil-21 ta’ Mejju tal-1932, l-Isqfijiet ta’ Malta f’ċirkulari kienu kkonfermaw li kien dnub li wieħed jivvota għall-Partit Kostituzzjonali u għall-Malta Labour Party matul l-elezzjoni li kienet se ssir. Il-Gvernatur kien…
In many sources (including Wikipedia) Palazzo Buttiġieġ – Francia is called Palazzo Ferreria, which is not correct. The Palace was built in 1876 on the site previously occupied by the…
Strait Street has become popular as a new touristic destination. People are interested in discovering not only famous museums, but also places like this narrow street, telling a different part…
Fl-4 ta’ mejju tal-1896, fid-Daily Malta Chronicle dehret aħbar li ftit ġranet qabel kienet ħarġet l-ordni li n-nies tas-Servizzi Ingliżi kellhom jidħlu l-Belt Valletta bil-beritta jew bl-elmu. Iżda inqalgħet diffikultà.…
Fl-Università ta’ Malta kienet saret gradwazzjoni mhux tas-soltu fis-26 t’April tal-1957. Dan hekk kif it-Taljana Angela Frischman minn Breschia, ingħatat il-lawrja ta’ tabib wara li studjat f’pajjiżna. Interessanti l-fatt li…
Bħal-lum 11-il sena ilu, propju fit-18 t’April tal-2010, il-Kalkara libset libsa ta’ festa. Dan għaliex tat merħba sabiħa lill-Papa Benedittu XVI li kien żar pajjiżna. Dalgħodu ttellgħu ritratti sbieħ li…
L-Ewwel Erbgħa fuq l-Għid il-Kbir tkun iċċelebrata l-festa ta’ San Girgor. Festa tradizzjonali li tmur lura sa mill-1500. Din kienet tradizzjonalment festa f’forma ta’ pelegrinaġġ li kienet tinvolvi bosta konfraternitajiet…
Heritage Malta se tkun qed torganizza webinar fis-sensiela “Malta Oskura” dwar storja tat-tgħalliq bil-forka f’pajjiżna. “Malta Oskura: Il-Forka”, ser jixxandar f’żewġ dati differenti: it-Tlieta 13 u l-Ħamis 15 t’April li…
Illum huwa jum sagru għall-Knisja Kattolika; jissejjaħ Ħamis ix-Xirka meta Ġesù Kristu waqqaf l-Ewkaristija u bdiet il-quddies li evolviet għal dik li nafu llum il-ġurnata. Kien f’dan il-jum li Kristu…
‘CITIES, HARBOURS AND ARTEFACTS: TRANSFORMATIONS OF AN EARLY MODERN LANDSCAPE’ is the title of the latest publication. The volume includes five papers from eight public lectures delivered in 2018–2019 for the…
On The Malta Police Force social media, a beautiful collage of pictures was uploaded featuring different eras of policewomen in Maltese history. It was written that: “Today we honor the…
Fl-1982, f’Moska fl-Unjoni Sovjetika, kien ġie ffirmat ftehim għall-espansjoni tal-koperazzjoni ekonomika u teknika kif ukoll kuntratt ta’ 3 snin għall-counter trade. Il-Kuntratt kien jiswa 265 miljun Dollaru Amerikan. Malta kellha…
Bħal-lum 25 ta’ Frar tal-1957 waslu minn Ruma, iż-żewġ kwadri tal-Caravaggio li kienu fil-Kon Katidral ta’ San Ġwann. Dawn ġew lura mir-restawr. Mit-Tarzna, fejn waslu fuq bastiment tar-Royal Navy, ittieħdu…
Bħal-lum fl-1905, beda s-servizz tat-tramm f’Malta mill-kumpanija Mc Cartney, Mc Elroy and Col. Ltd. Iċ-ċerimonja tal-inawgurazzjoni saret ħdejn il-power station tal-Marsa. Fuq l-ewwel vjaġġ lejn il-Belt Valletta kien hemm il-Gvernatur;…
Bħal-lum 20 ta’ Frar tal-1578, kien sar it-tberik tal-knisja ta’ San Ġwann fil-Belt Valletta li kienet il-Knisja Konventwali tal-Ordni ta’ San Ġwann. Il-Knisja kienet inbniet minn flus il-Gran Mastru Fra…
Dawn ir-ritratti kien ħadhom il-Perit Micallef. Hu kien inkarigat mill-bini tal-Università ta’ Malta f’ Tal-Qroqq. Fihom jidher il-Prinċep Karlu. Ġew f’idejna grazzi għal Toni Spiteri li qalilna li r-ritratti kien…
Ritratti interessanti li nnutajna mtellgħin minn David Debono fuq facebook li juru faxxa wiesgħa ċara mal-ġenb tar-Rotunda tal-Mosta. Fir-ritratt (li juri l-faxxa ċara tal-ġebel) ta’ Agius u Ellis, tidher imbagħad…
Bl-isem ta’ God’s Soldiers, din hija l-ewwel produzzjoni li saret maħduma bi preċiżjoni dwar l-Assedju l-Kbir f’Malta. Il-produzzjoni kienet ippreżentata fl-Awstrija lejn l-aħħar tas-sena 2020 skont l-IMDB (sors uffiċjali onlajn…
Inzertajna fis-sena tal-pandemija; it-tieni sena biex ngħidu eżatt. Fi Triq Melita fil-Belt Valletta, innutajna din id-dar antika li magħha hemm irħama li tgħid: “F’din id-dar, għex u miet il-Kanonku ta’…
Malta dejjem attirat ħakkiema minħabba l-pożizzjoni ġeografika tagħha; dan għamel lil pajjiżna ċentru rikk ta’ storja u kultura. Il-Bank Ċentrali ta’ Malta ħa ħsieb li jfakkar il-memorja tal-istorja Maltija b’relazzjoni…
Fl-1841, fil-gazzetta Malta Times, dehret ittra dwar proposta li parti mill-bini fuq wara tal-Kon-Katidral ta’ San Ġwann kienet se ssir posta. Il-kittieb qal li kien ikun aktar xieraq kieku jittieħed…
Bħal-lum fl-1887, kien beda x-xogħol fuq l-Istitut ta’ Fra Diegu fil-Ħamrun, mill-flus imħollija mill-Markiż Scicluna. Kien hemm tama li x-xogħol jitlesta sal-anniversarju tar-Reġina Vittorja. L-istitu kellu jilqa’ 200 tfajla. Il-Markiż…
Fit-12 ta’ Jannar tal-1799, kellu jibda l-komplott kontra l-ħakma Franċiża f’Malta immexxi minn Dun Mikiel Xerri. Dan il-komplott kien inkixef lejlet li kellu jsir. Il-Pjan kien li jindaqqu l-qniepen u…
Kien fl-10 ta’ Jannar tal-1640 li ħarġet ordni favur il-wirt miktub. Dan bil-għan li jitħarsu l-kuntratti u t-testmenti li jkunu saru quddiem nutar. B’din l-ordni, kien stabbilit l-Arkivju Notarili biex…
Bħal-lum 7 ta’ Jannar tal-1865, twieled il-politiku William Savona, iben il-politiku Siġismondo Savona. William kien avukat u fl-1921 kien elett bħala l-President tal-Malta Labour Party u kien mexxa lill-partit fl-elezzjoni…
Kien propju bħal-lum tal-1977, meta l-Gvern Malti kien ipprotesta mal-Gvern Ingliż talli ajruplan bomber tat-tip ‘Vulcan’ kien itajjar fil-baxx fuq Ħaż-Żabbar tant li Tessie Attard u t-tliet uliedha spiċċaw intefgħu…
Fl-1937, it-Teatru Manoel, li dik il-ħabta kien juri l-films, talab permess li juri l-film qasir Your Enemy The Cat maħdum mill-Ministeru tal-Biedja Inġliż. It-talba kienet saret għaliex f’dak iż-żmien, f’Malta kienet…
Bħal-lum fl-1917, inkixef il-Monument ta’ Kristu Re fil-Furjana, xogħol il-Malti Antonio Sciortino. Dan ifakkar il-Kungress Ewkaristiku Internazzjonali li kien sar f’Malta bejn it-13 u s-27 t’April tal-1913. Fost dawk preżenti…
Fl-1908 faqqa’ t-terremot li qered lil Messina u li kien inħass sewwa f’Malta. B’kollox kienu saru sitt skossi fi kważi siegħa. Il-pubbliku kien twerwer. Għall-ħabta tat-7.45am kien seħħ maremoto fejn…
Minkejja li f’Malta daħlu bosta drawwiet ġodda u influwenzi barranin maż-żmien, fir-rigward taċ-ċelebrazzjoni tal-Milied, il-poplu tagħna għadu jgħożż sew dawn il-jiem. Għal ħafna anzjani u anke dawk iżgħar fl-età, il-Milied…
Iva smajtu sew. Ritratti li ttellgħu fil-grupp Nostalgia Malta juru x-xelters ta’ taħt il-Maċina li ntużaw matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Impressjonanti tassew! Fl-istess grupp, intwera sapport li dawn għandhom ikunu…
Nhar it-Tlieta 22 ta’ Diċembru 2020, se jsir webinar interessanti b’relazzjoni bejn il-Milied u t-Tieni Gwerra Dinjija. Dan se jsir minn Heritage Malta fejn se jintwera wkoll filmat ta’ 20…
The EEA Malta Maritime Museum Project is a major Heritage Malta project which targets the restoration and structural upgrading of the Malta Maritime Museum and the innovative visitor centre presentation…
One of the most important battles was the sea battle of Chesma in 24-26 June 1770. It is important to note that some of the Maltese knights took part in…
Catherine The Great initiated the correspondence with the Grand Master Pinto da Fonseca and these letters are stored in the National Library of Malta. In those letters, Catherine acknowledged that…
Ftit ilu fuq waħda mill-paġni ta’ Heritage Malta bl-isem ta’ National Museum of Archaeology, Malta, ittellgħu ritratti interessanti ferm u li kieku ma nġibditx l-attenzjoni, kważi kważi anqas tinnotahom. Nirreferu…
L-Eċċellenza Tiegħu Monsinjur Mario Grech se jsir l-ewwel kardinal mill-gżira Għawdxija u t-tielet wieħed f’pajjiżna wara Prospero Grech u Fabrizio Sciberras Testaferrata lura sew fl-istorja ta’ pajjiżna. Fil-fatt, testaferrata għex…
Jingħad li dan il-monument tat-3 slaleb b’simboli marbuta mal-Passjoni ta’ Sidna ġesù Kristu saru bi skop. Jiġbdu l-attenzjoni u joħolqu kurżità kbira. Fl-1615, Ħaż-Żabbar flimkien ma’ Wied il-Għajn kienu jiffurmaw…
Din il-knisja tinstab f’wieħed mill-iktar postijiet pittoreski tal-gżejjer tagħna. Fil-fatt mhux l-ewwel darba li naraw pittura li fiha tidher din il-knisja u l-irdumijiet tal-Fawwara. Taħt din il-knisja nsibu nixxiegħa tal-ilma…
Santwarji Marjani f’Pajjiżna Meta wieħed jaqra t-titlu ta’ dan l-artiklu mill-ewwel jiġu f’moħħu Santwarji bħal dak tal-Vitorja f’l-Isla, Mellieħa u x-Xagħra, tal-Grazzja f’Ħaż-Żabbar, tal-Kunċizzjoni f’Bormla, Tal-Karmnu fil-Belt Valletta u Ta’…
Xi ġmiel ta’ filmat tellgħu l-‘Malta Audio Visual Memories’ dwar il-festa ta’ Santa Marija fil-Mosta. Filmat irrestawrat u awtentiku tal-passat. Innutaw il-ħajja dak iż-żmien; l-istil tal-ħwejjeġ, il-karozzi, l-armar u fuq…
Hekk tista’ tgħid li nistgħu nsejħulha; l-ewwel ‘cable car’ u naħsbu li kienet l-aħħar li qatt kien hawn f’pajjiżna. Din kienet tinsab fid-daħla qabel ma tidħol lejn id-Dwejra f’Għawdex, fejn…
Ftit snin ilu din il-kappella kienet abbandunata. Mhux biss, talli kienet tintuża bħala maħżen fejn isiru jew jintrefgħu xi xogħolijiet relatati mal-karnival. Ovvjament il-karnival ħaqqu l-attenzjoni tiegħu għaliex huwa importanti…
Smajna dwarha dawn il-jiem. Inxtrat ittra għas-somma ta’ €60,000 minn fondi nazzjonali u bħalissa tinsab fi triqtha lejn Malta. Liam Gauci (il-kuratur tal-Mużew Marittimu) qal li f’din l-ittra, nosservaw l-istil…
Sir Walter Norris Congreve serva bħala Gvernatur ta’ Malta bejn l-1924 u l-1927. Hu stess kien talab li wara mewtu jkun midfun bejn il-kosta u Filfla u hekk sar. Dan…
Ftit ilu tellajna artiklu dwar restawr ta’ ljuni kbar tal-ġebel tas-seklu 19 li kienu intenzjonati biex joqogħdu fuq l-arkati tal-entratura tal-ġnien fi Pjazza Repubblika. Bosta kienu dawk li kkumentawlna dwar…
Sewwa smajtu. Każi kien hemm bil-qabda. Iżda wieħed minnhom kien dak ta’ Fra Pietro Meglia; kavallier Taljan li fl-1539 kien weħel 6 xhur ħabs fiċ-Ċittadella f’Għawdex għaliex dan fettillu jagħmel…
Hekk hi l-kelma li tgħid meta tirreferi għal din il-ġrajja storika. Malli l-Forti Sant’Iermu spiċċa ntilef fit-23 ta’ Ġunju tal-1565 u waqa’ f’idejn it-Torok, l-Ottomani qabdu u qatlu lil dawk…
Il-Malti jħobb jiekol…spiss nisimgħuha! Imma qatt kont taf kif ġie impurtat ċertu ikel, il-metodi tat-tisjir, riċetti antiki, ingredjenti u aktar?! Episodji interessanti mmens bi produzzjoni u preżentazzjoni tal-istoriku Liam Gauci…
Għalina Heritage Malta ħaqqhom kull tifħir. Dejjem għaddejjin bil-ħidma tagħhom kemm f’dik li hija kura tal-wirt li għandna, kif ukoll f’dik li hija ħolqien ta’ metodi ġodda kif il-pubbliku jista’…
Qatt kontu tafu kemm insibu qdumijiet fin-Naxxar? Fuq il-paġna tal-Għaqda Kulturali Wirt Naxxari ttellgħet informazzjoni interessanti li ħsibna li huwa tajjeb naqsmuha magħkom il-qarrejja tagħna. Qdumijiet hija kelma li tirreferi għall-wirt,…
Illum 29 ta’ Ġunju huwa Jum l-Imnarja; kelma Latina li ġejja minn illuminaria li tfisser mixegħla. Dan hekk kif fl-imgħoddi fil-lejl ta’ 28 għat-29 ta’ Ġunju kienu jinxtegħlu ammonti kbar…
Hekk kif is-suċċess li kiseb Neil Agius li għam minn Ragusa fi Sqallija lejn Malta fi ftit aktar minn 28 siegħa, għadu jidwi, ħsibna wkoll f’għawwiem ieħor leġġendarju Malti; Turu…
Just Noise huwa l-film il-ġdid li se jkun qed jintwera aktar ‘il quddiem dwar il-ġlieda tal-Maltin għall-Indipendenza mill-Ingilterra li tista’ tgħid bdiet fl-1919 permezz tal-irvellijiet tas-Sette Giugno. Inġibed f’Malta u…
Ritratt li fih preġġju kbir għal bosta raġunijiet. L-ewwelnett għaliex issa għandu ż-żmien. It-tieni, fih naraw lill-Prinċipessa Eliżabetta ssellem il-memorja ta’ dawk mejta fl-ewwel u fit-tieni Gwerra Dinjija quddiem il-‘war…
Fl-ewwel messaġġ tiegħu b’mod virtwali, l-Isqof Elett tal-gżira Għawdxija wassal messaġġ ta’ tama u pożittività fejn appella biex ngħinu lil xulxin inkunu kuntenti. “B’hekk inkunu sinjuri…” tenna l-Isqof, il-Monsinjur Anton…
Jissejjaħ Is-Solstizju tas-Sajf. Huwa fenomenu pre-istoriku. Mat-tlugħ ix-xemx fl-ewwel jum tas-Sajf, jiġifieri fil-21 ta’ Ġunju, l-ewwel raġġi li jitilgħu jimmarkaw raġġi f’linja perfetta lluminata mix-xemx fuq il-ħaġar megalitiku. Għalkemm mhux…
Kien propju bħal-lum 11 ta’ Ġunju tal-1940; eżatt 80 sena ilu meta Malta sfat attakkata għall-ewwel darba mill-ajru mill-qawwa Taljana f’dik li kienet faqqgħet bħala t-Tieni Gwerra Dinjija. Fil-Filmat id-dittatur…
Illum it-8 ta’ Ġunju 2020 jimmarka bidu ta’ ġimgħa ġdida għal pajjiżna fejn 3 ijiem ilu rajna t-tneħħija tal-miżuri li kienu mposti minħabba l-pandemija tal-Covid-19 għal 3 xhur sħaħ. Nistgħu…
Kos hux?! Is-Sette Giugno hija ġrajja storika li ġrat 101 sena ilu. Mur għidilhom lil dawk in-nies kif se tinbidel Malta f’100 sena. U għax tgħid, biex niċċajtaw inħobbu ngħidu…
Illum il- 5 ta’ Ġunju 2020; il-jum li fiha ser immorru lura għan-normal; forsi normal differenti imma ħafna aħjar minn dak ta’ ftit jiem ilu fejn it-tensjoni kienet evidenti fost…
Ġmiel ta’ dokument. Din hija t-talba tal-missierna miktuba b’Malti antik u bi traduzzjoni Russa. Iżjed minn hekk, il-missierna jidher li kienet tingħad xi ftit differenti mil-lum b’aktar kliem elaborat. Dan…
Ġew għall-attenzjoni tagħna ritratti ferm interessanti. Ġebel tal-franka bl-inizjali W.D fuqhom. Dawn jinsabu f’partijiet differenti f’pajjiżna iżda partikolarment fejn hemm il-Victoria Lines. Jidher li l-ittri W.D jirreferu għall-War Department. Dawn…
Sejba interessanti saret illum f’Ħal Tarxien; dik ta’ qabar Puniku. Dan kien skavat mit-tim tal-Wirt Kulturali u t-tim Geomatich taħt is-supervizjoni tas-Sovrintendenza tal-Wirt Kulturali. Is-sejba nstabet f’kundizzjoni tajba; totalment mhux…
Fit-18 ta’ Mejju tal-1565, it-Torok deheru fix-xefaq resqin lejn il-gżejjer tagħna. Il-ġurnata kienet il-Ġimgħa. Dan kien mistenni; ma kinitx sorpriża. Il-mistoqsija aktar kienet ‘meta kienu ġejjin’ milli ‘jekk hux ġejjin.’…
Din kienet frażi popolari mmens. Tista’ tgħid li llum ġieli tintuża meta xi ħadd jgħin lil xi ħadd ieħor u tant ikun apprezza, li jgħid dik il-frażi. Iżda qabel kienet…
F’dik li tissejjaħ Storja Orali jiġifieri storja rrakontata min-nies li għexuha huma stess, Joseph Caruana lill-persuna li ntervistatu qallha hekk : “Niftakar li ż-żejt kien bir-razzjon u n-nies ma kellhomx…
Fil-15 ta’ Settembru tal-1988 il-Prim Ministru Ngliż Margaret Thatcher laqgħet lill-Prim Ministru Malti Edward Fenech Adami f’Lancaster House fiċ-ċentru ta’ Londra għall-ikla ta’ nofs il-jum li saret għall-ħabta tas-13.00 Iżda…
Ħafna drabi Għawdex jitqies ma’ Malta imma jekk kellna noħduh bħala gżira għalih, li ġeografikament hekk hu, huwa l-uniku pajjiż fl-Ewropa li attwalment kważi jinsab ħieles mill-Covid-19 b’każ wieħed irrapurtat…
Xi ġmiel ta’ filmat. Araw ftit id-differenzi; fil-ħajja, fl-istil tal-ilbies… Il-filmat jitkellem waħdu. Ħa nħallukom tgawduh! Filmat: Sors mhux magħruf! jekk għandkom filmati simili, agħmlu kuntatt magħna! Napprezzaw! Ritratt:…
X’ġara fit-28 ta’ April 1958? Għal April tal-1958, bosta ħaddiema mas-servizzi Ingliżi kienu nkwetati fuq is-sensji. Irridu nitakru li Malta ma baqgħetx daqshekk attraenti għall-Ingliżi għaliex issa spiċċat il-gwerra…
Qatt kont taf b’din il-ġrajja? Ħal Lija jinsab viċin Ta’ Qali fejn tul it-Tieni Gwerra Dinjija kien hemm mitjar militari. Minħabba f’hekk, fl-irħula viċin spiss kien ikun hemm inċidenti…
Mibnija biex taqdi l-funzjonijiet tal-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ġwann; Is-Sacra Infermeria. Ġarrbet ħsarat estensivi waqt it-Tieni Gwerra Dinjija u r-rikostruzzjoni tagħha qatt ma saret sħiħa. Fl-1687, il-Granmastru Gregorio Caraffa bena…
Illum huwa l-100 jum fit-tmexxija bħala Prim Ministru ta’ Dr. Robert Abela. Twieled fis-7 ta’ Diċembru tal-1977. Dr. Abela huwa avukat u politiku li qed iservi bħala l-14 -il Prim…
Tasal titraddixxi lil pajjiżek?! Forsi mistoqsija ovvja; tasalx titradixxi lil pajjiżek. Żgur li le. Kif jista’ jkun tiċħad lill-art li rabbietek? Imma mhux dejjem hekk jiġri fl-istorja. Carmelo Borg…
Dak li ma nisimgħux spiss fl-istorja! Ir-Reġina Victoria fl-istorja Maltija hija mogħtija ġieħ u rispett. Fosi l-aktar wirt li jfakkarna fiha huma l-‘Victoria Lines’; linji ta’ fortifikazzjoni li kienu…
Bħal-lum 10 snin ilu żarna l-Qdusija Tiegħu Papa Benedittu XVI. Kien hawn sensazzjoni u spirtu sabiħ fi gżiritna. Bħal donnu dawn il-mumenti jgħinuna niftakru x’ġawhra ta’ pajjiż għandna. Mhux biss…
Nhar il-Ħadd li ġej dawk kollha li għandhom arblu fuq il-bejt ta’ darhom qed ikunu mitluba jtellgħu l-bandiera Maltija mit-8.00 ‘il quddiem. Għaliex tgħid? X’se jiġri? hemm xi aħbar sabiħa?…
Uliedek għad jaqraw fuq dak li għaddejjin minnu bħalissa! Idea brillanti mill-arkivji nazzjonali ta’ Malta fejn qed iħeġġu lill-pubbliku biex iżomm djarju ta’ dak kollu li għaddejjin minnu bħalissa…
Mhux dejjem kellna kollox skjerat fil-mużew bħal-lum! Xi tfisser ‘Arkeoloġija’? Din il-kelma tirreferi għall-istudju tal-istorja umana u pre-istorika permezz ta’ skavar ta’ siti u analiżi fuq artifatti u fdalijiet…
Bħalma għamlu fil-passat… Hekk qed jerġgħu llum! Qas hemm għalfejn inżidu kliem ma’ dan il-filmat sabiħ li juri dik li dejjem nisħqu: L-istorja tirrepeti ruħha! Araw xi ġmiel ta’…
Il-Kavallieri ma kellhomx sptar għan-nisa! Il-Kavallieri nafu li primarjament qabel ma kienu suldati tal-battalji, kienu ospidalieri. Dan ifisser li kienu jagħtu servizz medikali b’attenzjoni speċjali fuq kwarantini, ferimenti u…
Għeruq sew fl-istorja tagħna! Forsi naraw il-vari tal-Ġimgħa Mqaddsa u nistaqsu: Imma kif bdiet din it-tradizzjoni u meta? L-ewwel purċissjonijiet bil-vari tal-Ġimgħa l-Kbira f’Malta bdew fis-seklu 17. Kienu bdew…
Marċ li jdaħħalna fl-ispritu… imma jmissilna qalbna tassew?! Ingħatat bidu l-Ġimgħa Mqaddsa tas-sena 2020. Ġimgħa Mqaddsa b’differenza fejn jekk naħsbu ftit, bosta qed isofru. Kemm minħabba l-mard bil-COVID-19 u…
Kien ‘lockdown’ iżjed ħarex! Illum qed jissejjaħ ‘lockdown’ imma aktar minn 200 sena ilu; eżattament fl-1813 kien jisejjaħ ‘Curfew’. Curfew kien ħin stipulat mill-awtoritajiet ta’ dak iż-żmien, jiġifieri l-Ingliżi…
Xi jfisser dan kollu llum?! Il-31 ta’ Marzu 1920 hija data importanti għas-Sengleani kif ukoll għall-Knisja f’Malta. Kien dakinhar li Mons. Mauro Caruana Arcisqof ta’ Malta bagħat is-supplika sabiex ix-xbieha…
Ħelsien Ġdid! Kien propju 41 sena ilu; il-31 ta’ Marzu tal-1979 meta fil-Birgu tniżżlet il-bandiera Ingliża u flokha telgħet dik Maltija. Il-bajda u ħamra…storja ta’ poplu. Ġrajjiet sbieħ u oħra…
L-aktar affettwati dawk ta’ bejn l-20 u l-40 sena Mitt sena ilu f’Malta kien rappurtat l-ewwel każ tal-influwenza Spanjola – pandemija li f’Malta ħalliet mal-elf vittma. Antropologi Kanadiżi għamlu diversi…
